Bi kịch trong cống nước Toyama: Khi TTS Việt trở thành nạn nhân của đồng hương

Toyama, tháng 5/2020 – Một câu chuyện đau lòng mà tôi không thể nào quên được. Nguyễn Văn Đức, 21 tuổi, một chàng trai trẻ từ Việt Nam sang Nhật với ước mơ đổi đời, đã không bao giờ có cơ hội trở về nhà nữa. Thi thể anh được tìm thấy trong một cống nước ở Toyama, và người bạn cùng phòng cũng là người Việt đã trở thành nghi phạm chính.

Sự việc diễn ra như thế nào?

Ngày 5 tháng 5 năm 2020, bạn bè của Đức – những người cũng là TTS Việt Nam – đã tìm thấy thi thể anh trong một con cống ở Toyama sau gần một tháng mất tích. Hình ảnh ấy chắc hẳn sẽ ám ảnh họ suốt đời.

Đức mất tích từ ngày 2 tháng 4, sau lần cuối cùng đi làm. Trong suốt gần một tháng đó, bạn bè anh đã tìm kiếm khắp nơi. Và khi tìm thấy, thi thể anh đã nằm trong cống nước – một nơi tối tăm, ẩm ướt, không phải là nơi an nghỉ xứng đáng cho một con người.

Gô Công Minh (Gô Kon Min/ゴ・コン・ミン), 20 tuổi, bạn cùng phòng của Đức, đã bị bắt ngày 11/5/2020 với cáo buộc vứt xác. Hai người cùng là TTS, cùng làm công việc vệ sinh, cùng sống chung trong một căn hộ từ tháng 11/2019.

Những chi tiết đau lòng

Theo kết quả khám nghiệm tử thi, thi thể Đức có nhiều vết thương ở cổ, bụng và nhiều nơi khác trên cơ thể. Cảnh sát xác định đây là vụ giết người, không phải tai nạn hay tự tử.

Tại căn hộ nơi hai người ở, cảnh sát đã tìm thấy vết máu của Đức. Họ cũng phát hiện chăn, ba lô và một số đồ đạc khác bị vứt xuống sông và kênh gần đó – rõ ràng là hành vi cố gắng xóa dấu vết.

Điều khiến tôi rùng mình nhất là: Minh đã vứt xác vào cống trong bóng tối đêm, khi không có người qua lại. Một hành động được tính toán, không phải bốc đồng.

Vụ án rối rắm: Khi cảnh sát Toyama vi phạm luật

Đây là phần khiến vụ án trở nên kỳ lạ và gây tranh cãi.

Cảnh sát Toyama đã vi phạm nghiêm trọng quy trình tố tụng hình sự. Họ đã giữ Minh tại một khách sạn trong 6 đêm liên tiếp, thẩm vấn liên tục nhiều giờ mỗi ngày, trong khi chưa chính thức bắt giữ anh ta. Đây là điều mà pháp luật Nhật Bản tuyệt đối cấm.

Luật sư bào chữa đã kháng cáo, và điều hiếm có đã xảy ra:

1. Tòa án địa phương Toyama từ chối gia hạn giam giữ với tội danh vứt xác
2. Cảnh sát sau đó bắt Minh lần 2 với tội danh giết người (ngày 27/5)
3. Tòa án lại từ chối lần nữa cho phép giam giữ vì lý do bắt giữ lần đầu không hợp pháp
4. Viện kiểm sát kháng cáo lên Tòa án Tối cao → bị bác bỏ

Điều này cực kỳ hiếm gặp. Trong một vụ án giết người nghiêm trọng như vậy, nghi phạm lại không bị giam giữ vì cảnh sát đã làm sai quy trình.

Suy nghĩ của tôi

Ngồi viết bài này, tôi có cảm giác vô cùng nặng nề.

Về nạn nhân – Nguyễn Văn Đức:

21 tuổi – tuổi đời còn quá trẻ. Đức sang Nhật với bao hy vọng. Có lẽ anh muốn kiếm tiền gửi về cho bố mẹ, muốn xây nhà, muốn có một tương lai tốt đẹp hơn. Nhưng tất cả đã kết thúc trong căn phòng chật hẹp đó.

Tôi tự hỏi, đêm Đức ra đi, anh có kịp nghĩ đến quê nhà không? Có kịp nhớ đến bố mẹ không? Và nỗi đau của gia đình khi biết con mình nằm trong cống nước suốt gần một tháng – đó là nỗi đau mà không lời nào diễn tả được.

Về nghi phạm – Gô Công Minh:

Hai người cùng từ Việt Nam sang, cùng cảnh ngộ, cùng làm việc vất vả. Nhưng chuyện gì đã xảy ra mà dẫn đến bi kịch như vậy?

Là do tiền bạc? Mâu thuẫn cá nhân? Hay áp lực cuộc sống TTS đã đẩy một người trẻ 20 tuổi đến mức phạm tội?

Tôi không biện hộ cho hành vi giết người – đó là tội ác không thể tha thứ. Nhưng tôi cũng thấy buồn cho cả hai người trẻ – một người mất mạng, một người có thể phải ngồi tù cả đời (nếu bị kết án).

Về hệ thống TTS:

Vụ án này một lần nữa phơi bày những mặt tối của chế độ TTS:

• Hai người trẻ sống chung trong điều kiện chật hẹp
• Áp lực công việc, áp lực nợ nần
• Thiếu sự hỗ trợ tinh thần, tâm lý
• Cô lập về ngôn ngữ và văn hóa

Khi con người bị đặt trong môi trường quá căng thẳng, không có lối thoát, bi kịch sẽ xảy ra.

Về công lý:

Việc cảnh sát Toyama vi phạm quy trình khiến tôi vừa tức giận vừa lo lắng.

Tức giận vì: Nếu Minh thực sự là hung thủ, thì hành vi vô trách nhiệm của cảnh sát có thể khiến anh ta thoát tội. Công lý cho Đức sẽ ở đâu?

Lo lắng vì: Điều này cho thấy ngay cả ở Nhật Bản – một quốc gia được cho là có hệ thống pháp luật nghiêm ngặt – cảnh sát vẫn có thể vi phạm quyền con người nghiêm trọng như vậy.

Bài học cho cộng đồng người Việt tại Nhật

1. Chọn bạn cùng phòng cẩn thận: Sống chung với ai đó trong không gian chật hẹp đòi hỏi sự tương thích cao. Đừng vì tiết kiệm tiền mà sống với người mình không hiểu rõ.
2. Biết cầu cứu khi có vấn đề: Nếu có mâu thuẫn với bạn cùng phòng, đừng để nó tích tụ. Hãy tìm người hỗ trợ, báo với giám thị đoàn, hoặc chuyển chỗ ở.
3. Hiểu quyền lợi pháp lý của mình: Cảnh sát không thể giữ bạn tại khách sạn và thẩm vấn mà không có lệnh bắt chính thức. Nếu gặp tình huống như vậy, hãy yêu cầu gặp luật sư.
4. Đoàn kết cộng đồng: Nhóm bạn của Đức đã tìm kiếm anh suốt một tháng – đó là tình người đẹp đẽ. Chúng ta cần có những mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau như vậy.

Lời kết

Khi viết xong bài này, tôi vẫn chưa tìm được thông tin chính xác về phán quyết cuối cùng của tòa án đối với Gô Công Minh. Có lẽ do vụ án quá phức tạp về mặt tố tụng nên diễn ra rất lâu.

Nhưng dù kết quả ra sao, Nguyễn Văn Đức đã không bao giờ trở về được nữa. Một gia đình ở Việt Nam đã mất đi đứa con, mất đi niềm hy vọng, mất đi tương lai.

Câu chuyện này là lời cảnh tỉnh cho tất cả chúng ta – những người Việt đang sống và làm việc tại Nhật. Hãy trân trọng sự sống, hãy biết kiềm chế, và hãy luôn nhớ rằng: không có gì đáng để ta phải đánh đổi bằng sinh mạng con người.

Xin kính cẩn tưởng nhớ Nguyễn Văn Đức.

An nghỉ nhé, Đức.

Nguồn tham khảo: Thời báo Jiji, Shinbun Kitanihon, NHK, các báo địa phương Toyama

Lưu ý: Bài viết phản ánh quan điểm cá nhân của tác giả dựa trên thông tin công khai. Vụ án có thể vẫn đang trong quá trình xét xử.